
Biết hỏi mới là giỏi? 5 câu
hỏi đơn giản thay đổi cuộc đời Jame
E. Ryan ; Tú Hà dịch. - H : Công thương, 2018. 147tr; 21cm.
Quý độc giả thân mến! James E. Ryan, tác giả của quyển sách Biết hỏi mới
là giỏi: 5 câu hỏi đơn giản thay đổi cuộc đời, là hiệu trưởng trường
giáo dục sau đại học thuộc Đại học Harvard và cũng từng là Giáo sư xuất sắc tại
trường Luật thuộc Đại học Virginia. Trong quyển sách Biết hỏi mới là giỏi:
5 câu hỏi đơn giản thay đổi cuộc đời, James E. Ryan đã trình bày về nghệ
thuật hỏi - trả lời những câu hỏi quan trọng. Tác giả đã sử dụng các ví dụ từ
chính trị, lịch sử, văn hóa, xã hội và cả cuộc sống riêng tư để minh họa cách sử
dụng những câu hỏi quan trọng đó nhằm tăng cường sự hiểu biết, đánh thức
trí tò mò, thúc đẩy sự tiến bộ, củng cố các mối quan hệ và hướng chúng ta đến
những mục tiêu quan trọng trong cuộc đời.
Theo tác giả, việc đưa ra câu hỏi là một trong những điều quan trọng nhất để
giải quyết bất cứ vấn đề nào trong cuộc sống. Tác giả dẫn lời của Jonas Salk,
người đã tìm ra vắc xin phòng chống bại liệt: “Điều mà mọi người coi là một
khám phá, thực ra chính là việc khám phá ra câu hỏi đã đưa đến khám phá ấy”. Việc đặt ra câu hỏi cũng rất quan trọng trong
đời sống cá nhân, chính vì vậy,
tác giả đã đưa ra 5 câu hỏi cốt lõi và tin rằng chúng có thể thay đổi cách bạn
suy nghĩ và hành động trong mọi khía cạnh của cuộc sống:
Câu hỏi thứ nhất “Wait, what?” (Hả, gì cơ?): Câu này dùng để làm rõ thông
tin, tránh hiểu nhầm, ví dụ “Hả, bạn vừa nói gì? Tôi chưa rõ ý này.” Câu hỏi
này cũng giúp bạn tránh rút ra những kết luận vội vàng hoặc đưa ra những phán
xét, thực hiện một hành động hấp tấp. Tác giả đưa ra nhiều ví dụ, trong đó có một
ví dụ kể về chuyến đi đến một vịnh biển ở Na Uy. Khi ấy tác giả đã gặp một
thanh niên 19 tuổi người Nhật cùng đi đến vịnh. Vừa đến nơi thì cậu thanh niên
đã lao ra khỏi xe và lấy ra một cuốn album nhạc từ ba lô rồi chạy đi chạy lại
nhiều vị trí khác nhau, soi xét đủ góc. Lúc này mọi người đều cho rằng cậu ấy
có gì đó “sai sai”. Chỉ có Katie, vợ tác giả thốt lên “Hả, gì cơ?”. Cuối cùng,
mọi người được biết rằng cậu thanh niên rất nghèo, lối thoát duy nhất là cậu
nghe bản giao hưởng của Grieg và mơ về một ngày nào đó được đến địa điểm trong
bức ảnh trên bìa album. Đối với cậu, đó là nơi đẹp nhất thế giới. Và cậu đã làm
việc, dành dụm toàn bộ số tiền kiếm được để thực hiện ước mơ. Nhờ câu hỏi “Hả,
gì cơ?” của Katie, ngụ ý muốn nghe câu chuyện của chàng thanh niên mà cả nhóm bạn
của Ryan đã nghe được một câu chuyện tuyệt vời.
Câu hỏi thứ hai “I wonder...?” (“Tôi tự hỏi...?” hoặc “Không hiểu
sao...?”): Câu hỏi này sẽ kích thích sự tò mò và sáng tạo trong mỗi con người,
mở ra góc nhìn mới và khám phá những điều chưa biết. Câu hỏi này là chìa khóa mở
ra kho tàng các câu chuyện, là chìa khóa giải quyết hàng loạt các vấn đề, dù lớn
hay nhỏ. Đây là câu hỏi khai mở sự khám phá và dẫn đến sự giác ngộ. Đó là câu hỏi
mà các nhà khoa học như Marie Curie, Stephen Hawking và các nghệ sĩ, nhà văn đã
đưa ra và tìm cách giải quyết trong suốt hàng ngàn năm qua.
Câu hỏi thứ ba: “Couldn’t we at least...? (Chúng ta ít nhất có thể...?):
Câu hỏi này giúp chúng ta phá vỡ các bế tắc bằng cách tìm tiếng nói chung. Ví dụ,
trong một cuộc tranh luận mà các bên bất đồng quan điểm, có thể hỏi: “Chúng ta
ít nhất có thể thống nhất về mục tiêu trước, được không?”. Điều này sẽ giúp
chúng ta xây dựng sự đồng thuận trong tranh luận hoặc giải quyết tốt các mâu
thuẫn.
Câu hỏi thứ tư: “How can I help?” (Tôi có thể giúp gì?): câu hỏi này thể hiện
sự tôn trọng và tinh thần hợp tác và tránh áp đặt giải pháp của bản thân lên
người khác. Trong cuộc sống, rất hiếm người nào có thể sống độc lập hoàn toàn,
tách biệt khỏi xã hội. Hầu hết đều phải tương tác qua lại với những người xung
quanh, do đó việc đưa ra lời đề nghị giúp đỡ người khác trong một vài tình huống
cụ thể sẽ giúp cho người đó giải quyết tốt vấn đề của họ, cũng như đem lại niềm
vui, hạnh phúc cho mọi người. Nó là câu hỏi nền tảng của tất cả những mối quan
hệ tốt đẹp và cũng là câu hỏi thể hiện sự quan tâm của bạn đối với người khác.
Câu hỏi thứ năm: “What truly matters?” (Điều gì thực sự quan trọng?): Câu hỏi
này giúp mỗi người tập trung vào giá trị cốt lõi, mục tiêu lớn của từng người
hoặc một mục tiêu quan trọng trong từng vấn đề cụ thể. Câu hỏi này giúp cho
chúng ta loại bỏ phiền nhiễu, tập trung đến mục tiêu dài hạn. Thường xuyên hỏi
câu hỏi này với chính bản thân bạn sẽ giúp bạn đi đến tận gốc của vấn đề, thêm
vào đó, nó còn giúp bạn đi đến trọng tâm của cuộc đời.
Ngoài ra, tác giả còn bổ sung thêm một câu hỏi “vàng” cho cuộc đời: Bạn có
đạt được điều mình muốn trong cuộc đời này không?. Câu hỏi này khuyến khích bạn
sống có chủ đích, không hối tiếc và thực hiện được những ước mơ lớn lao trong
cuộc đời mỗi người.
Với văn phong gần gũi, hài hước, kết hợp giữa câu chuyện cá nhân và nhiều
ví dụ minh họa cụ thể, quý độc giả chắc chắn sẽ rút ra được những bài học hữu
ích khi đọc quyển sách này. Tác giả cũng nhắc nhở rằng, “biết hỏi” không chỉ là
một kỹ năng mà còn là nghệ thuật sống mà mỗi người nên thực hiện thường xuyên để
đem đến thành công, hạnh phúc.
Quyển sách Biết hỏi mới là giỏi: 5 câu hỏi đơn giản
thay đổi cuộc đời đang được trưng bày tại Thư viện tỉnh Kiên Giang,
kính mời quý độc giả đến tham quan và tìm đọc./.