
Người mẹ / Macxim Gorki ; Phan Thao dịch. - H : Văn học, 2016. 439tr; 21cm
Quý độc giả
thân mến! Đại văn hào Macxim Gorky (1868- 1936) tên thật là Aleksey Maksimovich
Peshkov, là nhà văn kiệt xuất của văn học nước Nga thế kỷ 20 và được xem là người
khai sinh ra nền văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa.
Khi lên mười
tuổi, ông đã mất cả cha lẫn mẹ, phải lang thang làm nhiều nghề để kiểm sống
như: đi ở, làm đầu bếp, làm tượng Thánh…Ông đã chu du khắp nước Nga và nhiều nước
khác, cùng sống và làm việc với những người lao động nghèo khổ và đam mê đọc
sách từ bé. Ông là bạn thân của đại văn hào Nga Lev Tolstoy và lãnh tụ Liên Xô
V.I. Lenin. Những tác phẩm tiêu biểu của ông có thể kể đến như: tiểu thuyết Người mẹ, Cuộc đời Klim Xamghin, vở kịch Dưới
đáy, bộ ba tiểu thuyết tự thuật Thời
thơ ấu, Kiếm sống, Các trường đại học của tôi…
Người mẹ là tác phẩm chiếm vị trí quan
trọng bậc nhất trong sự nghiệp văn học của đại văn hào Macxim Gorky. Đó được
xem là tác phẩm đầu tiên của phương pháp hiện thực xã hội chủ nghĩa, đánh dấu
bước ngoặt căn bản trên con đường phát triển của nền văn học thế giới. Tác phẩm
này cũng được xem như một công trình nghiên cứu xuất sắc về sự đấu tranh của
phong trào công nhân đứng lên chống lại giai cấp tư sản đang thống trị xã hội
lúc bấy giờ và có ảnh hưởng rất lớn đến phong trào công nhân của nhiều nước
trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Sách dày 439 trang, in trên khổ 21 cm, được
dịch bởi Phan Thao, do Nhà xuất bản Văn học phát hành năm 2017.
Những
nhân vật chính của tác phẩm bao gồm những con người mới thuộc nhiều tầng lớp xã
hội như công nhân (Paven, Andray, Phedia); nông dân (Rubin); trí thức (Nicolai,
Xophia). Hai nhân vật chính của tác phẩm là bà mẹ Nilopna và người con Paven
Vlaxop, được dựa theo nguyên mẫu là mẹ con của một chiến sĩ cách mạng xuất sắc,
có quan hệ mật thiết với tác giả.
Paven
Vlaxop sinh trưởng trong gia đình làm thợ, cuộc sống khó khăn, người bố nghiện
ngập và chết trong cơn nghiện. Tuy vậy, Paven không bị ảnh hưởng bởi bố mà lại
sớm giác ngộ lý tưởng cách mạng, anh đấu tranh cho hạnh phúc của những người
nghèo khổ xung quanh mình. Anh hăng say tuyên truyền lý tưởng cách mạng, giác
ngộ anh em thợ, vận động mọi tầng lớp những người bị bóc lột đứng lên đấu tranh
cách mạng để thay đổi xã hội. Với sự kiên trì, hăng say và được sự ủng hộ của
đông đảo tầng lớp công nhân, trí thức, nông dân, anh đã lãnh đạo thành công nhiều
cuộc đấu tranh, biểu tình chống lại giai cấp tư sản và phong kiến trong xã hội
Nga lúc bấy giờ. Đứng trước vành móng ngựa của chế độ Nga hoàng, anh đã biến
phiên tòa thành một diễn đàn đấu tranh cách mạng và khẳng định sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân là đập tan chế độ xã hội cũ, xây dựng một xã hội mới tốt
đẹp hơn.
Còn
bà mẹ Nilopna lại tiêu biểu cho quá trình nhận thức, giác ngộ cách mạng vô sản
của đông đảo quần chúng nhân dân. Trong phần đầu tác phẩm, bà Nilopna là hiện
thân cho một người phụ nữ tần tảo, hiền lành, đau khổ, cam chịu số phận. Bà là
người mẹ rất yêu thương con nên bà giác ngộ cách mạng cũng từ tình yêu thương ấy.
Bà theo dõi từng bước đi của Paven và các đồng đội của anh, hiểu và tin những
điều tốt đẹp mà con bà và các bạn đang thực hiện nên dần dần bà vượt qua được
tâm lý tự ti, từ đó giác ngộ lý tưởng cách mạng. Bà tham gia làm liên lạc, mang
các tài liệu mật từ thành phố về nông thôn để cùng thực hiện lý tưởng mới theo
chân con trai và các đồng chí. Khi bị bắt, bà cũng làm như con trai của bà trước
đây, dũng cảm vạch trần bộ mặt tàn bạo, chế độ hà khắc của Nga hoàng.
Tác
phẩm Người mẹ thể hiện một niềm tin vững
chắc vào sự thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước Nga nói riêng và
trên thế giới nói chung. Đây là một tác phẩm được dịch ra nhiều thứ tiếng trên
thế giới và mãi xứng đáng là một tác phẩm đỉnh cao của văn học hiện thực xã hội
chủ nghĩa. Kính mời quý độc giả tìm đọc tác phẩm bất hủ Người mẹ của đại văn hào
Macxim Gorky tại Thư viện tỉnh Kiên Giang./.