Giới thiệu sách: Những bài học lịch sử (The Lessons of History)

Những bài học lịch sử (The Lessons of History) / Will Durant, Ariel Durant; Minh Tuệ dịch. Tái bản. - H. : Thế giới; Công ty Sách Omega Việt Nam, 2022. - 192. ; 21 cm

Quý độc giả thân mến! Với những công trình nghiên cứu đồ sộ của mình, vợ chồng nhà Durant, tác giả của quyển sách Những bài học lịch sử, đã được trao nhiều giải thưởng danh giá như giải Pulitzer, Huân chương tự do của Tổng thống và nhiều giải thưởng khác. Các tác phẩm nổi tiếng của nhà Durant như: Câu chuyện triết học, Câu chuyện văn minh, Những tư tưởng và lý tưởng vĩ đại nhất mọi thời đại, Những bài học lịch sử...

Lịch sử là một môn khoa học rất quan trọng và được rất nhiều nhà khoa học, học giả trên thế giới dày công nghiên cứu để rút ra những bài học có giá trị và dự báo những xu hướng phát triển của xã hội tương lai. Các phương pháp nghiên cứu khác nhau sẽ dẫn đến kết luận khác nhau và các bài học được rút ra cũng khác nhau. Quan niệm viết sách sử và triết học của Will Durant là xem xét mọi sự vật, sự kiện và hiện tượng xuyên suốt lịch sử loài người. Đó cũng là phương pháp nghiên cứu độc đáo mà tác giả đã sử dụng để viết nên quyển sách Những bài học lịch sử. 

Quyển sách Những bài học lịch sử được xem là một tác phẩm kinh điển, tóm tắt những bài học quan trọng trên nhiều lĩnh vực, được rút ra từ lịch sử nhân loại. Quyển sách được chia thành nhiều chương ngắn, mỗi chương tập trung vào một khía cạnh của lịch sử và những bài học rút ra từ đó. Có thể tóm tắt những nội dung chính của tác phẩm như sau:

Về lịch sử và bản chất của con người: Theo đúc kết của tác giả, con người dù sống trong bất kỳ thời đại nào thì vẫn không nằm ngoài quy luật đấu tranh sinh tồn, hay nói cách khác, sự sống là một cuộc cạnh tranh. Chính vì vậy, xung đột và chiến tranh luôn tồn tại trong suốt hàng ngàn năm qua. Lịch sử không bao giờ lặp lại chính xác nhưng các mô hình và xu hướng thì có thể sẽ lặp lại, do đó có thể dự đoán quy luật (tuy nhiên không thể dự đoán chính xác hoàn toàn). Ví dụ như sự bất bình đẳng về kinh tế là một đặc điểm cố hữu trong mọi xã hội.

Một trong những luận điểm nổi bật của quyển sách này là đưa ra những dẫn chứng về chu trình của nhiều nền văn minh trong lịch sử: từ khởi sinh, phát triển, đạt đến đỉnh cao, rồi suy tàn. Tác giả không hề khẳng định sự suy tàn, diệt vong của một nền văn minh là không thể tránh khỏi, nhưng đã chỉ ra rằng sự xa xỉ, mất đoàn kết, tranh giành, suy giảm đạo đức là dấu hiệu, nguyên nhân của sự suy tàn. Sự sụp đổ của Đế quốc La Mã cũng được các nhà sử học khác lý giải theo quan điểm này.

Ở chương cuối, tác giả đặt câu hỏi liệu nhân loại có thực sự tiến bộ hay không và kết luận rằng tiến bộ về khoa học, công nghệ là rõ ràng nhưng về mặt đạo đức và hạnh phúc con người thì dường như không thay đổi nhiều. Nhận định này rất sâu sắc, khiến cho độc giả suy ngẫm nhiều về sự tiến bộ và hạnh phúc của con người.

Những bài học lịch sử không chỉ là một bản tóm tắt về lịch sử mà còn là một tác phẩm triết học sâu sắc về con người và xã hội. Will và Ariel Durant đã thành công khi đưa ra những bài học sâu sắc nhưng cô đọng, dễ hiểu và đầy ý nghĩa về tiến trình lịch sử, triết học, xã hội học để độc giả suy ngẫm. Giá trị của quyển sách vẫn giữ nguyên vì nó giúp độc giả có thể hiểu được các vấn đề đương đại như bất bình đẳng về kinh tế, xung đột vũ trang, tác động của công nghệ - qua lăng kính của quá khứ.

Quyển sách thú vị Những bài học lịch sử đang được trưng bày tại Thư viện tỉnh Kiên Giang, kính mời quý độc giả đến tham quan và tìm đọc./.